یادداشت 350

دودوتا؟ لُبنان‌تا!/ مهردادِ فرهمند

کسانی که با رییس‌جمهور شدن میشل عون نظردادن که دیگه ایران لبنان رو صاحب شد و چه می‌دونم به آب‌های مدیترانه رسید و این حرف‌ها، کلا هیچی از لبنان نمی‌دونن!

کشور لبنان بر پایه توازن ناپایدار بنا شده و ساختار سیاسی‌اش چنان چیده شده که هیچکس نمی‌تونه قدرت رو در این کشور کاملا در دست بگیره. من چند سال پیش از خود میشل عون جمله معروفی رو شنیدم (نمی‌دونم مال خودشه یا نه) که لبنان کوچکتر از اینه که تقسیم بشه و بزرگتر از اینه که بلعیده بشه!

 همه تصمیم‌گیری‌ها در لبنان بر پایه دادوستد بین جناح‌ها است و قدرت‌های خارجی‌. به هم خوردن همین توازن ناپایدار هم نه خواسته جناح‌های داخلیه و نه قدرت‌های خارجی. پس یه جوری با هم کنار میان. امتیازاتی می‌دهند و امتیازاتی می‌گیرند. ریاست‌جمهوری رو می‌دهند به میشل عون که دوست ایرانه و نخست وزیری رو می‌دهند به سعدحریری که حافظ منافع عربستان سعودیه. همه هم می‌دونن که عمر متوسط دولت یک سال و نیمه و دوباره دولت سقوط می‌کنه و باید یه معامله تازه بکنن. وضع لبنان حتی زمانی که کشوری به نام لبنان وجود نداشت، همین بوده و همین هم خواهد بود.

هر کس که می‌گه لبنان نماد همزیستی بین ادیان و مذاهبه هم هیچی از لبنان نمی‌دونه. همزیستی در لبنان به حکم اجبار و ضرورت جریان داره و بسیار هم شکننده و ناپایداره.

شیعه و سنی و مارونی و ارتدکش و ارمنی و دروزی و غیره همه از همدیگه متنفرن و با هم پدرکشتگی دارن. پدرکشتگی شون هم به عمق تاریخ و قرن‌ها پیش بر می‌گرده. اگه قدرت کامل دست یکی از این شاکله‌های جامعه لبنان بیفته، بقیه رو نابود می‌کنه اما این اتفاق هیچ‌وقت نمی‌افته.

ویژگی مهم دیگه لبنان اینه که لبنانی‌ها مردمانی تاجر مسلکند. از نسل فنیقیها هستند که نخستین تاجران بین‌المللی جهان بودند. به قول یکی از دوستان، اگه در لبنان از بچه دبستانی بپرسی دودوتا چندتا می‌شه، جواب می‌ده: می‌خری یا می‌فروشی؟!